Nói đến một trong những người anh hùng của đất Bình Dương thì không thể không nhắc đến thi tướng Huỳnh Văn Nghệ. Huỳnh Văn Nghệ là biểu tượng của một người luôn lưu giữ tâm hồn, khí phách, phẩm chất cần cù của người thủ lĩnh tài ba, văn võ toàn tài. Cuộc đời của ông gắn liền với những chiến công trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và một tâm hồn thơ ca. Khu lưu niệm thi tướng Huỳnh Văn Nghệ chính là địa điểm giúp chúng ta thêm hiểu biết về cuộc đời của ông cũng như để tri ân những công lao của ông. Khu lưu niệm thi tướng Huỳnh Văn Nghệ tọa lạc tại ấp 5, xã Thường Tân, huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương.
Nói đôi chút về cuộc đời thi tướng Huỳnh Văn Nghệ thì ông sinh năm 1914 trong một gia đình nghèo, đông con tại làng Tân Tịch, huyện Tân Uyên, tỉnh Biên Hòa (nay là xã Thường Tân, huyện Bắc Tân Uyên, tỉnh Bình Dương). Khi lớn lên, ông được nhận học bổng của trường Trung học Pétrus Ký Sài Gòn và sớm được giác ngộ, tham gia các hoạt động cách mạng. Bắt đầu từ những năm 1936-1939, ông tham gia phong trào Ðông Dương đại hội ở Sở Xe lửa Sài Gòn, tham gia khởi nghĩa Nam kỳ, sang Thái Lan hoạt động trong phong trào Việt kiều yêu nước và tổ chức xuất bản tờ báo Hồn Cố Hương, kêu gọi tinh thần yêu nước hướng về Tổ quốc, ủng hộ cách mạng của kiều bào. Năm 1944, ông trở về nước, lập khu nghĩa quân Ðất Cuốc tại Tân Uyên, được kết nạp Ðảng, lập Ðoàn Cựu binh sĩ và tham gia khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám. Ông trực tiếp chỉ huy cướp chính quyền ở Biên Hòa, chỉ huy nhiều trận đánh lớn, trở thành Phó Tư lệnh Bộ Tư lệnh khu, đồng thời là Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy kiêm Tỉnh đội trưởng Thủ Biên, chỉ huy nhiều trận đánh lớn bảo vệ Bộ Tư lệnh Nam bộ đóng ở Chiến khu Ð. Tháng 5-1953, ông được cử ra Bắc học tập và tiếp tục công tác trong quân đội. Năm 1965, ông được điều trở về Nam bộ, lần lượt giữ các cương vị: Trưởng ban Căn cứ Trung ương Cục miền Nam, Phó Bí thư Ðảng ủy Căn cứ Trung ương Cục miền Nam, Phó ban Kinh tài Trung ương Cục miền Nam, Trưởng ban Lâm nghiệp Trung ương Cục miền Nam. Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, ông là Tổng Cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp miền Nam, Thứ trưởng Bộ Lâm nghiệp. Ngày 5/3/1977, ông lâm bệnh nặng và mất tại Bệnh viện Thống Nhất, TP.Hồ Chí Minh, thọ 63 tuổi. Ông được Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân và giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
Trong khuôn viên khu lưu niệm có nhà lưu niệm, mộ phần thi tướng với gia đình, phù điêu tượng thi tướng. Nhà lưu niệm thi tướng Huỳnh Văn Nghệ có 2 tầng. Tầng trên là phần thờ tự bày biện theo truyền thống Việt Nam. Tầng dưới được trưng bày ảnh và hiện vật của ông. Qua hình ảnh được trưng bày theo thời gian, có thể biết phần nào về những chặng đường đời oanh liệt của Huỳnh Văn Nghệ. Ngoài một số vật dụng, đồ dùng ít ỏi còn lưu giữ được thì trong nhà lưu niệm còn trưng bày bút tích thi ca qua các cuốn sổ tay, ghi chép. Nhờ thế có thể thấy bản gốc bài thơ ta quen với đầu đề: Nhớ Bắc, trong sổ ghi là: Tiễn bạn về Bắc, cuối bài ghi rõ: Ga Sài Gòn 1940.
Hàng năm, hai tỉnh Bình Dương và Đồng Nai đều tổ chức lễ giỗ thi tướng Huỳnh Văn Nghệ rất trang trọng. Đoàn viên thanh niên địa phương thường tổ chức dọn dẹp vệ sinh khuôn viên khu tưởng niệm, nhiều văn nghệ sĩ khắp nơi cũng về biểu diễn chương trình văn nghệ phục vụ.
Bạn cần liên hệ trước nếu muốn tham quan khu lưu niệm. Khu lưu niệm thường chỉ mở cửa vào những dịp đặc biệt.
TTXTDL - Huỳnh Trần Huy
